Муниципаль бюджет гомумбелем бирү учреждениесе

«ЛӘКЕ ТӨП ГОМУМИ БЕЛЕМ БИРҮ МӘКТӘБЕ»

8 НЧЕ КЛАССТА ФИЗИКА БУЕНЧА

“ПАРГА ӘЙЛӘНҮ.ТУЕНГАН ҺӘМ ТУЕНМАГАН ПАР. СЫЕКЛЫК ПАРГА

ӘЙЛӘНГӘНДӘ ЭНЕРГИЯ ЙОТЫЛУ ҺӘМ ПАР КУЕРГАНДА ЭНЕРГИЯ АЕРЫЛЫП

ЧЫГУ”

ТЕМАСЫНА ДӘРЕСНЕҢ

ТЕХНОЛОГИК КАРТАСЫ

УКЫТУЧЫ:

ДәүләтшинаЭ.Х.


Дәреснең технологик картасы

1.

Укытучының исем фамилиясе әтисенең исеме:
Давлетшина Эль мира Хамит кызы
2.Укыту фәне:
физика
3. Класс
: 8
4.Укыту-методик комплексы:
Пёрышкин А. В.
5.Дәреснең темасы:
парга әйләнү; туенган пар һәм туенмаган пар; сыеклык парга әйләнгәндә энергия йотылу һәм пар куерганда энергия аерылып чыгу.
6.Дәреснең тибы:
яңа материал өйрәнү.
7.Дәреснең максаты:
парга әйләнү һәм конденсация күренешләрен, парга әйләнү тизлегенең сәбәпләрен ачыклау;туенган пар, туенмаган пар төшенчәләре кертү; парга әйләнү,пар куеру процессларында энергия үзгәрешен өйрәтү.
8.Дәреснең бурычлары:

а)
парга әйләнү һәм конденсация күренешләрен өйрәтү; парга әйләнү тизлегенең сәбәпләрен тәҗрибә ярдәмендә ачыклау;туенган пар, туенмаган пар төшенчәләре кертү; парга әйләнүнең энергия йотылу, ә куеруның энергия аерылып чыгу белән баруын өйрәтү, укучыларның фәнни күзаллауларын үстерү
(фән буенча нәтиҗә).

б)
күренешләрне , тәҗрибәләрне күзәткәндә һәм аңлатканда фактларны анализларга өйрәтү, альтернатив белешмә чыгыанаклары белән эшләргә өйрәтү, материалны өйрәнгәндә һәм киресенчә өйрәнгән материалны башка фәннәр белән бәйләргә, алга таба куллана белергә өйрәтү, парга әйләнү һәм конденсация күренешләренең кешелек һәм хайваннар дөньясы өчен әһәмиятен аңлату; бу күренешләрнең табигатьтәге чагылышларын өйрәтү
(фәнара нәтиҗә).

в)
үзенең уку процессы белән идарә итәргә өйрәтү,укучыларда күзәтүчәнлек, игъибарлылык,логик,иҗади һәм мөстәкыйль фикерләү, нәтиҗә чыгару сыйфатларын үстереп, физика фәненә кызыксынучанлыкны арттыру
(шәхси нәтиҗә).

9.Укыту методы:
фронталь тәҗрибәләр белән әңгәмә.
10.Укучыларның танып-белү эшчәнлеген оештыру формасы:
шәхсән һәм группаларда эшләү.
11.Укыту средстволары:
дәреслек, лаборатория җиһазлары, терәк-схема, плакат, дидактический материал- тест, компьютер, проектор, Интернет.

12.

ДӘРЕСНЕҢ СТРУКТУРАСЫ:
1. Оештыру моменты – 1 мин 2. Яңа материал үзләштерүгә әзерлек – 2 мин 3. Белемнәрне актуальләштерү – 3 мин 4. Яңа материал өйрәнү – 20 мин 5. Яңа материалны ныгыту – 5 мин 6. Белемнәрне беренчел тикшерү – 10 мин 7. Өй эше бирү – 2 мин 8. Дәрескә йомгак ясау (рефлекция) – 2 мин
Барлыгы:
45 мин
Дәрес этапларына характеристика

№

п/

п

Дәреснең

этаплары

Бурычлар

Укытучы эшчәнлеге

Укучы

эшчәнлеге

Көтелгән

нәтиҗә



Җиһазлар

1.
Оештыру моменты а) укучылар- ны барлау; б)сыйныфта уңай микро- Укучылар дәресне нәтиҗәле итү һәм куелачак максатка ирешү өчен ирекле рәвештә тиз генә группаларга бүленәбез; а)укытучыны тыңлыйлар; б) ирекле рәвештә Дәресне үзләштерү, максатка ирешү
климат булдыру; в) сыйныфны группаларга бүлү группаларга бүленәләр юнәлешен дә эш башлау;
2. Яңа материал үзләштерү -гә әзерлек а) мотивлаш- тыру б) дәреснең темасын ачыклау в) дәрескә максат кую
а) Игътибар белән түбәндәге шигырь

юлларын тыңлыйк әле:
Йөгерек-йөгерек чишмә сулары Елгаларга барып кушыла Ярларына сыймый дулый-дулый Елга диңгезләргә кушыла Ә диңгезләр океанны баета сыман Үз өстенә җыеп куе томан Һәм биеккә күтәрелгән томан Болыт булып юкка чыга сыман Күктә йөзгән болыт кыш я язын Безгә сибә кирәгенчә су я назын Җирдән җыеп барлык суын,назын Тагын ага елга таган-тагын. (слайд 1) Укучылар , бу шигырь юлларында нинди процесс сурәтләнгән, игътибар иттегезме? Укучылар җавап бирә: -табигатьтә су әйләнеше Укучыларн ың шигырь эчтәлеген аңлаулары һәм физика фәне белән бәйләүлә- ре Слайд 1- шигырь ; Слайд 2 -“Табигать- тә су әйләнеше” темасына плакат Кушымта 1
б) менә бүген без шушы табигатьтә бара торган процессның бер өлешен тәшкил итүче күренешләрне өйрәнербез. Бу парга әйләнү һәм конденсация күренешләре. Тактага число һәм дәрес темасын язу. дәфтәрләргә число һәм дәрес темасын язылар дәрес темасын истә калдыру Слайд 3 в) шулай итеп,бүгенге дәреснең максаты яки дәрес азагында сез белергә тиеш сораулар: 1. Нәрсә улпарга әйләнү һәм конденсация күренешләре ? 2. Парга әйләнү тизлеге нәрсәләргә бәйле ? 3. Нинди пар ул туенган пар ? 4. Парга әйләнүнең энергия йотылу, ә куеруның энергия аерылып чыгу белән баруын аңлата белү. 5.Парга әйләнү һәм конденсация күренешләренең кешелек һәм хайваннар дөньясы өчен әһәмиятен; бу күренешләрнең табигатьтәге чагылышларын аңлату; ( слайд 4) Слайдта күрсәтелгән сорауларны игътибар белән укыйлар Сораулар- ны истә калдыру һәм дәрес барышын- да аларга җаваплар- ны истә калдыру Слайд 4
5. Белемнәр- не актуаль- ләштерү Укучыларны яңа материал үзләштерүгә әзерләү, игътибарлы- лыкларын туплау өстендә эш; әлбәттә бу максатка ирешү өчен без булган белемнәребезгә таянырбыз һәм искә төшереп үтәрбез:
а) сораулар һәм җавапларны дөрес итеп

тоташтыр!
(карточкаларда эшлибез) укучылар индивидуаль рәвештә карточкаларда эшлиләр сорау һәм җаваплар- ны дөрес итеп тоташтыру Слайд 5 - индивиду- аль карточ. Кушымта № 2
б) сорауларга җавап тап!
-матдә ниләрдән тора? -молекулалар хәрәкәте турында ниләр беләсез? -матдә нинди агрегат халәтләрдә була? - матдә бер агрегат халәттән , икенче агрегат халәткә күчкәндә молекулалар үзгәрәме? - төрле агрегат халәтләрдә молекулаларның хәрәкәтләрен тасвирларга; - хәрәкәт итүче молекулалар нинди энергиягә ия? - үзара тәэсир итешүче итүче молекулалар нинди энергиягә ия? -нәрсә ул эчке энергия? укучылар сорауларга җавапларны группа белән бирәләр группалар да эшләү күнекмәлә рен үстерү; тиз арада гомуми фикерне җиткерү Слайд 6
в) терәк-схема нигезендә искә төшерү терәк- схемалар белән группаларда эшлиләр үтелгән материал- ны искә төшерү; коллектив эшләү күнекмәлә рен үстерү терәк-схема Кушымта 3 укучылар күргән рәсемне ясыйлар. алга таба дәрес барышын-да укучыла-рның игъ- тибарлылыгы н атррыру; игътибарл ылыкны билгеләү өчен рәсем Кушымта 4 9. Яңа материал өйрәнү - парга әйләнү һәм конденсация күренешләре белән 1) - укучылар ,көндәлек күзәтүләрдән чыгып сез ачык савыттагы сыеклыкларның, бигерәк тә озак вакытта кимүен яки юкка чыгуын әйтә аласыз; Чынлыкта сыеклык эзсез югалмый, ул парга әйләнә; Сыеклыкның парга әверелү күренеше пар ясалу 1.Укытучыны тыңлыйлар; 2. Тәҗрибә- ләрне күзә- тәләр, Укучылар күренешлә рне аңлап, парга әйләнү сәбәплә- 1.Слайд -7
таныштыру; - парга әйләнү тизлегенең сәбәпләрен тәҗрибә ярдәмендә ачыклау;- туенган пар, туенмаган пар төшенчә- ләре кертү; -парга әйләнүнең энергия йотылу, ә куеруның энергия аерылып чыгу белән баруын өйрәтү; - парга әйләнү һәм конденсация күренешләре нең кешелек дип атала. Сыеклык ике төрле ысул белән пар, газсыман хәлгә күчә ала: - пар ясалу - кайнау Бүген без беренче ысулны җентекләп өйрәтербез.
БИЛГЕЛӘМӘ
: сыеклык өслегеннән пар ясалу күренеше парга әйләнү дип атала. ( парга әйләнү күренеше компьютер ярдәмендә молекуляр күзлектән аңлатыла ) 2) - ә хәзер, укучылар, парга әйләнү тизлегенең сәбәпләрен ачыклыйк.
ФРОНТАЛЬ ТӘҖРИБӘЛӘР:
№1, №2, №3, №4, №5 - конденсация күренеше аңлатыла , билгеләмә бирелә: ( тәҗрибә №6) 3) -сүзлек белән эш ( конденсаре-латин сүзе куеру мәгънәсендә ) группаларда нәтиҗәләр ясыйлар; 3.Дәфтәрдә сүзлек белән эшлиләр; 4. Слайдларны күзәтеп, анализ ясыйлар;. рен истә калдыру; тормыш белән бәйләп аңлату 2.Фронталь тәҗрибә өчен ( тонык пыяла, спиртовка, спирт, су, фен, психрометр, пипедка, чәйнүк, кыстыргыч, пыяла, стакан)
һәм хайваннар дөньясы өчен әһәмиятен аңлату; бу күренешләр- енең табигатьтәге чагылышлар ын өйрәтү; - укучылар- да күзәтү- чәнлек, игъибарлы- лык, мөстә- кыйль фикерләү, нәтиҗә чыга- ру сыйфатла- рын үстерү; 4) -конденсациянең энергия аерылып чыгу белән баруын аңлату ( слайд ) 5) - парга әйләнүнең кешелек һәм хайваннар дөньясы өчен әһәмияте; Кушымта 6 3.слайд - 8 Кушымта 7
5. Яңа материал- ны ныгыту тема буенча белемнәрне ныгыту; дәреслек белән эшләү күнекмәлә- рен арттыру дәреслетән билгеләмәләрне табарга һәм тәҗрибәләрне искә төшерергә дәреслектән билгеләмәләр не табып укыйлар һәм тәҗрибәләрне сөйләп аңлаталар дәрестә алган белемнәр- не кабатлау дәреслек 6. Белемнәр- не берен- чел тикше- рү укучылар- ның белем- нәренә арадаш диагностика үткәрү укучылар үзләштергән материал буенча индивидуаль тест чишәбез дәфтәрләрдә тест чишәләр дәрестә алган белемнәр- не тикше- рү, бәяләү компьютер Слайд -9 Кушымта 7. Өй эше бирү тактада өй эше языла: §§ 16,17; Күнегү 9 ( 1-7), өй эше аңлатыла. көндәлекләр- гә өй эшләре язалар 8. Дәрескә йомгак ясау (рефлек- ция) дәрескә йомгак ясала,тестлар тикшерелеп, нәтиҗә ясала, билгеләр әйтелә көндәлекләргә билгеләр куела
13. Укучыларның дәрестә эшчәнлеге:
укучылар дәрестә барсы да эшкә тартылды һәм актив булдылар.
14. Дәреснең максатына ирешүен бәяләү:
дәрестә куелган максатка ирешелде.
Кушымта № 1
Кушымта № 2
Кушымта № 3 Терәк-схема Чагыштырма яну җылылыгы тамгаланышы
Q
Җылылык микъдары тамгаланышы
q
Җисемне җылыту өчен кирәк булган җылылык микъдарын табу формуласы
λ
Чагыштырма җылысыешлык тамгаланышы
m
Ягулык янганда аерылып чыккан җылылык микъдарын табу формуласы

Q = c
٠
m(t

2

-t

1

)
Чагыштырма эрү җылылыгы тамгаланышы
Дж
Эрү температурасындагы каты җисемне эретү өчен кирәк җылылык микъдарын табу формуласы

Q = q
٠
m
Җылылык микъдары берәмлеге

Q = λ
٠
m
Масса тамгаланышы
c

Кушымта № 4
Кушымта № 5 Тәҗрибә №1
нәтиҗә: сыеклык төренә бәйле;
( слайд ) су эфир
Тәҗрибә №2
нәтиҗә: температурага бәйле;
( слайд ) су су Тәҗрибә №3
нәтиҗә : өслек мәйданына бәйле;
( слайд ) су су Тәҗрибә №4 су су
нәтиҗә: җилгә бәйле;
( слайд ) Тәҗрибә №5
Кушымта № 6


ПРОЦЕСС

ЭНЕРГИЯ ЙОТЫЛУ БЕЛӘН БАРА

Кушымта 7
Кушымта 8
Сыеклыкның парга әйләнү тизлеге нәрсәләргә бәйле? А. Сыеклыкның төренә генә. Б. Температурага гына. В. Сыеклыкның өслек мәйданына гына. Г. Җилгә генә. Д. А- Г барлык шартларга да бәйле. Нинди шарт үтәлгәндә су парга әйләнә? А. Бары 100 ºС та гына. Б. Бары 100 ºС тан югары булса гына. В. Теләсә нинди температурада да. Г. Нормаль атмосфера басымында гына. Кайсы очрак туенган парга туры килә? А. Сыеклыктан китүче молекулалар күп булса. Б. Сыеклыкка кайтучы молекулалар күп булса. В. Сыеклыктан китүче һәм кайтучы молекулалар тигез булса. Г. Дөрес җавап юк. Стаканнарда бүлмә температурасында булган су һәм эфир бар. Сыеклыкларга төшереп алган кайсы термометр түбән температураны күрсәтер? А. Суда. Б. Эфирда. В. Бертигез күрсәтер.